یازینب(س)

خانواده ، محدود به همسران ونهایتا فرزندان نیست . فامیل وابسته نیز در این میان نیز نقش دارند

. از این رو ، سامان یافتن تعامل همسران ورابطه میان آنها ، برای تحقق رضایت زناشویی وپایداری

خانواده به تنهایی کافی نیست . به عبارتی دیگر ، روابط خانواده ، محدود به روابط همسران نمی

گردد ورابطه با فامیل را نیز در بر می گیرد. لذا برای داشتن خانواده های موفق ، باید برای این بعد از

رابطه نیز برنامه داشت.

رابطه ، انواع مختلفی دارد ویکی از انواع آن ، «رابطه میان فردی » استکه بیان گر رابطه میان دونفر

می باشد. در بحث خانواده ، رابطه میان فردی اقسامی دارد : یکی از آنها رابطه همسران با یکدیگر

است که آن را «رابطه میان همسری »می نامیم ، دیگری رابطه فرزندان با یکدیگر که آن را « رابطه

میان فرزندی» می نامیم  وسومی رابطه فرزندان با والدین که آن را « رابطه فرزند - والدینی » می

نامیم. قسم سوم ، هم شامل فرزندان درون خانواده وهم شامل رابطه یکی از همسران به عنوان

فرزند ، با والدین خود می باشد .

اما نوع دیگری از رابطه وجود دارد که آن را «رابطه ناظر به شخص ثالث » می نامیم. مراد از این

رابطه ، رابطه هر یک از طرفین درباره شخص سوم وکسی غیر از خودشان می باشد . در نوع

نخست ، رابطه موجود به خود طرفین بوده وپای نفر سوم در میان نیست . اما در نوع دوم ، اساسا

رابطه به خاطر شخص ثالث شکل می گیرد وانگیزه ایی جز این ندارد . در بحث ما ، نمونه رابطه ،

رابطه هر کدام از همسران با والذین خود درباره زندگی مشترک وی با همسرش می باشد . گاه هر

کدام از همسران با والدین خود رابطه دارند وموضوع آن محدود به مسایل فرزند - والدینی است . اما

پس از آغاز زندگی مشترک ، گاه ممکن است رابطه با والدین ، درباره زندگی مشترک با همسرش

شکل گیرد. 

مشاهده در کتاب کانون مهرورزی -عباس پسندیده-ج2- ص19تا 20

برانگیختن احساسات با شمارش نعمت ها

اولین مایه برای دعوت به نماز، استفاده از احساسات وفطرت است. در انسان احساساتی وجود دارد که اگر بیدار شوند، انسان به سمت تشکر از خدا می رود. ما نیز باید این سرمایه احساس و وجدان را زنده نگه داریم وهر جا غبار غفلت روی آن را گرفت ، با تذکر وموعظه آن را بر طرف کنیم.

در تلویزیون کلیپی از پدر پیری که با جوانش برای تفریح به بوستانی رفته بودند ، نشان داد . پیرمرد هر چند دقیقه یکبار از فرزندش می پرسید : این پرنده کوچک چیست؟ باراول جوان گفت: گنجشک است. دفعه دوم که پدر سوالش را تکرار کرد، جوان با کمی ناراحتی گفت : گنجشک است. اما بار سوم که سوال پدر تکرار شد ، جوان با عصبانیت برسر پدر فریاد کشید و گفت : گفتم که، گنجشک است. پدر از پسرش خواست دفترچه خاطراتش را بیاورد . بخشی را که مربوط به جوانی خودش و کودکی این جوان بود، باز کرد واز پس خواست که بلند بخواند .

در آن نوشته شده بود که من جوان بودم وفرزندم که کودک بود درهمین بوستان ده ها باراز من پرسید « نام این پرنده چیست؟»ومن هر بار با کلمات «جانم، عزیزم، قربانت بگردم »جواب دادم : گنجشک است! جوان شرمنده شد وپدر را در آغوش گرفت ؛ بوسید واز او عذر خواهی کرد …

بهترین راه برای  زنده کردن احساسات انسان ها نسبت به خدا ، توجه به نعمت هاست ؛ همان گونه که این پیرمرد جوانش را با بیان محبت های گذشته خود بر سر شور وشعور آورد و وجدان خفته او را بیدار کرد.

ما برای اینکه رابطه خود را با خدا تقویت کنیم ، باید با نعمت های خدا را باز گو کنیم؛ نعمت های ظاهری مثل زمین ، آسمان ، گیاه، باران، خورشید، ماه،دریا، عقل،علم، چشم، گوش،قلب و همچنین با توجه دادن به نعمت های باطنی مثل نعمت حکمت ، هدایت، گرایش به خوبی ها ، تنفر از بدیها، دوست داشتن اولیای خدا، تنفر از ستمگران، وجود انگیزه و علاقه نسبن به کارهای خیر و وجود رهبران معصوم از یک سو وضمنا تداوم این نعمت ها از سوی دیگر . اینها توجه ومعرفت انسان را نسبت به خدا معطوف ومحبت خدا واطاعت از خدا را در انسان شکوفا می کند.

مشاهده از کتاب شیوه های دعوت به نماز - محسن قرائتی- ص80-81

الف) احسان وخوبی به همسر 

از مسایل اساسی در تعامل بین همسری ، احسان ونیکی کردن استکه می تواند عواطف مثبت همسر را برانگیزد ومودت وصمیمیت را به وجود آورد ودر نهایت ، رضایت زناشویی وپایداری خانواده را به ارمغان بیاورد.

معنای احسان

احسان وپاداش، نزدیک به نظر می رسند در حالی که معنایی متفاوت دارند ونباید آنها را با یکدیگر اشتباه گرفت . احسان یعنی نیکی ابتدایی وغیر مشروط. پاداش با احسان دو تفاوت اساسی دارد. نخست این که در پاداش ، صحبت از نعمت آینده است ودر احسان ، صحبت از نیکی گذشته وحال است . وقتی خوبی را نسبت به زمان حال بسنجیم ، گاهی مربوط به گذشته تاحال است وگاهی مربوط به آینده است . خوبی گذشته تا حال ، محبت را در انسان برمی انگیزدوخوبی که در آینده خواهد آمد ، طمع را در انسان برمی انگیزد. دوم این که احسان ، ابتدایی وغیر مشروط به رفتار خاصی است ، اما پاداش ، مشروط به رفتار خاصی است که انتظار آن می رود. بنابراین ، مراد انسان ، نیکی ابتدایی وغیر مشروط به همسر است که موجب برانگیخته شدن محبت در طرف مقابل می گردد.

مشاهده از کتاب کانون مهرورزی -عباس پسندیده-ص201-202

بدترین بیماری برای روح ، قساوت قلب است. توجه عزیزانی که می گویند: عبادت

ونماز وروزه برای چیست؟ برای این که روح سالم شود واز قساوت بیرون بیاید . رفتن

به قبرستان ، دیدن زندگی افراد ، عیادت بیماران ، به مجلس روضه رفتن وشنیدن

سخنان اهل بیت (علیهم السلام) ، قساوت را از بین می برد . به خلاف آن ، آمال

وآرزوهای طولانی ، دنیا پرستی وموسیقی شنیدن قساوت می آورد. ساده تر بیان

کنم : یک پاسخ اصلی به این پرسش که چرا ما بندگی وعبادت می کنیم وچرا ما

نماز می خوانیم ، همین است که ما می خواهیم روحمان هم سالم باشد . چرا

حمام می رویم یا لباسهایمان را می شوییم؟ چون می خواهیم تمیز وسالم باشیم.

پیامبر (صلی الله علیه وآله)فرمود: روح شما روزی پنج بار با نماز شستشو داده می شود .

قرائت قرآن ومعنویت؛ باعث شستشوی روح انسان است واگر انسان از این

موضوع غافل شود، کم کم برایش خطرناک می شود.

مشاهده در کتاب اخلاق در نهج البلاغه - سخرانی های استاد رفیعی- ج1-ص132-133

ادامه راهکارها

بکوشند با بازنگری در خویشتن وتغییر رفتار خود از همسر عذرخواهی کنند . چنانچه معایبی در رفتار وجود دارد ، باید شجاعانه آن را پذیرفت وبرای مرتفع کردن آن اقدام نمود.

2. گفتگو؛  اگر مشکل رفتاری همسر جنبه تربیتی دارد ، می باید بدون تحقیر وسرزنش ، فقط درباره مشکل با او گفتگو کرد . همچنین از محکوم کردن یکدیگر باید پرهیز کرد وبه جای آن ، مشکل را علت یابی نمودودر فضایی آرام ومنطقی به رفع آن پرداخت . بدیهی است که گفتگو باید برای کمک به همسر انجام پذیردتا موثر افتد.

3. مشورت؛  اگر طرح مسئله به صورت مستقیم ممکن نباشد ، بهتر است با فرد امین وخردمندی مشورت شود تا مشکل حل گردد.

دو. کم حرفی

سخن گفتن با شریک زندگی ، حس با هم بودن وتلاش برای هدفهای مشترک را تقویت می کند وموجب امید ودلگرمی در زندگی می شود ؛ حال آن که کم حرفی سبب برداشتهای متفاوت شده وسوء ظن واختلاف های خانوادگی را دامن می زند . در کم حرفی شوهر ممکن است فرهنگ خانوادگی ، نداشتن تجربه مثبت از گفتگو با همسر، انتظار بیش از اندازه زن از شوهر ونیز اینکه مرد احساس می کند حرفی برای گفتن ندارد، دخیل باشد . کم حرفی زن نیز ممکن است به عواملی از این دست مربوط باشد: تمایل به شروع صحبت از جانب شوهر ، نوع تربیت خانوادگی، مشغله ذهنی ولجبازی با همسر.

راهکار

1. توجه به تفاوت فردی وجنسیتی

2. بالا بردن سطح اعتماد به نفس همسر

سه . تنش های کلامی

بیشتر زوج ها درگیری کلامی را تجربه کرده اند . این درگیریها گاه به خشونت ، قهرهای طولانی وحتی به طلاق می انجامد . گاه اختلاف فرهنگ ها ونوع تربیت سبب درگیری کلامی می شود. از دیگر عوامل این امر عبارت است از :

1. عدم تفاهم ؛ یکی بودن یا انطباق را نمی توان تفاهم خواند ، بلکه تفاهم به معنای فهم یکدیگر است . وقتی دو فرد از ویژیگی های اخلاقی وحساسیت های یکدیگر درک صحیح نداشته باشند ، یا به آن توجه نکنند ، درگیری به وجود می آید وممکن است موجب سوء تفاهم ودرگیری کلامی شود.

2. خستگی ؛ کار ومسائلی که گاه بیرون از خانه برای زن یا شوهر پدید می آید، موجب خستگی شده وروح وروان فرد را می آزرد.

3. کلمات تحریک آمیز؛ گاه دقت نکردن در شیوه سخن گفتن باعث درگیری می شود. ممکن است زن یا مرد به عمد یا به سهو ، کلمه یا جمله ای را به زبان آوردند وهمان سبب ناراحتی طرف مقابل شود.

راهکار

1. توجه به آثارمشاجره:این نکته را از یاد نبرید که هیچ کس در مشاجره برنده نیست.

2. شنونده خوب بودن:خوب شنیدن ، مهارتی است که باید به دست آید.

3. ادب داشتن وتحقیر نکردن طرف مقابل

4.عدم فرافکنی:اگر در مورد یک مسئله خاص بحث ودرگیری کلامی بین زن وشوهر آغاز شد، سایر مسائل را مطرح نکنند، بلکه برای جلوگیری از شدت گرفتن مشاجره تنها به یک موضوع بپردازند.

5. خود جایگزینی:همسر قبل از هر چیز خودش را میزان قرار دهد وبا خود این جمله را تکرار کند: «من دوست دارم همسرم با من چگونه صحبت کند؟ من نیز همان گونه با او سخن بگویم.» امام علی (ع) به فرزندش امام حسن(ع) چنین سفارش می کند:

پسرم ! نفس خود را میزان خودودیگران قرار ده . پس آنچه  برای خود دوست داری ، برای دیگران نیز دوست بداروآنچه برای خود نمی پسندی ، برای دیگران مپسند…

6.قبول عذرخواهی

7. توجه به تفاوت های جنسیتی

مشاهده در کتاب اخلاق خانواده -زهرا ایت اللهی-ص197- 199