ابزارهای مختلف  معرفت ومراحل متفاوت آن هریک برای خود شرایط وموانعی خاص دارند.

شرایط رویت ،سلامت چشم وحفظ فاصله مناسب وصافی هوا وروشنایی فضا ومانند آن است وموانع آن اموری از قبیل بیماری چشم گردوغبار،حجاب، تیرگی،تاریکی است، با بودن شرایط لازم ونبود موانع است که چشم کار خود را انجام می دهد وچیز دیدنی رامی بیند.

قوه عاقله نیزبرای تعقل ، نیازمند به فضای صاف وپاک  از دام های وهمی وخیالی است وپس از ایجاد شرایط ورفع موانع نیاز به آن است که سمت نظر و آنچه که مطلوب است مشخص شده وحد وسط مناسب با آن پیدا شود . با پیدا کردن مقدمات لازم وپرهیز از استقرای ظنی وتمثیل تخمینی و… شرایط درونی عاقله برای تعقل فراهم می گردد.

قلب نیز موانع وشرایط خاصی دارد. کار قلب مشاهده حقایق کلی سعی به صورت اشخاص خارجی است این مشاهده از طریق صیقل دادن قلب وصاف کردن آن حاصل می گردد، قلب علاوه بر صیقل وپاکی از غبار وزنگ هایی  که مناسب به آن است همانند آینه نیاز دارد تا سمت و جهت خود را نیز تصیح کند.

                برگرفته از کتاب معرفت شناسی در قرآن - ایت الله جوادی آملی -ص 267