آیات قرآن  کریم  در موارد بسیاری به موانع معرفت انسان اشاره کرده است . نظیر این آیه : (کلا بل

ران علی قلوبهم  ما کانوایکسبون ) یعنی سر این که آنان  حقایق دین را نمی بینند این است که

جان آنان را پرده گناه که همان زنگ دل است فرا گرفته ، آنچه کسب کرده اند غبار وچرکی است که

صفحه شفاف دل آنها را پوشانده است.سوره مطففین ،آیه 14

برخی از آیات ، بعضی چیزهایی را که موجب زنگار بر دل انسان  می شود ذکر می کند ، مانند (الم

تر الی الذین یجادلون فی ایات الله انی یصرفون) یعنی آیا آنان را که در آیات خداوند مجادله می کنند

نمی نگری که به کجا باز گردانیده می شوند؟سوره غافرآیه 69

منظور آن است که این ها گروهی هستند که تنها به قصد جدال به حضور پیامبر گرامی می آمدند ،

مشرف می شدند تا تنها حرف خود را بزنند نه آن که سخنی از رسول اکرم (صلی الله علیه وآله

وسلم ) بشنوند.

یا می فرماید: (ان الذین یجادلون فی ایات الله بغیر سلطان اتیهم ان فی صدورهم الا کبر ما هم

ببالغیه) آنان که بدون برهان به مجادله در آیات خداوند می پردازند در سینه هایشان جز کبر چیزی

دیگری نیست ، آنها هرگز با این بزرگ بینی به جایی نمی رسند .سوره غافر، آیه 56

جدل، ناشی از کبر است وکبر چرکی است که صفحه شفاف دل را تیره وتار می کند . آیینه اگر غبار

آلود شد هرگز چیزی در آن نمی تابد وچیزی را نشان نمی دهد . حتی اگر آینه توان مشاهده خود

را داشته باشد پس از غبارآلود شدن، قدرت دیدن خویش را هم ندارد.

 مشاهده از کتاب معرفت شناسی در قرآن -آیت الله جوادی آملی-ص 269،270