نکاتی در مورد اعتکاف

اعتکاف عبارت از ماندن در مسجد جامع است, به قصد عبادت و تقر ب به درگاه الهی و این کار, مستحب و دارای اجر و ثواب بسیار زیادی می باشد

● احکام اعتکاف

▪ (اعتکاف) عبارت از ماندن در مسجد جامع است، به قصد عبادت و تقر ب به درگاه الهی و این کار، مستحب و دارای اجر و ثواب بسیار زیادی می باشد.

▪ پشت بام مسجد، زیر زمین و محراب آن جزو مسجد است و همچنین اگر مسجد توسعه پیدا کرده باشد و فرقی نمی کند در حال اعتکاف، ایستاده باشد یا نشسته، بیدار باشد یا خواب.

▪ هر وقتی که روزه گرفتن صحیح باشد، اعتکاف نیز صحیح است و بهترین اوقات آن، ماه رمضان میباشد.

▪ در اعتکاف چند چیز شرط می باشد:

۱) ایمان

۲) عقل

۳) نیت قربت

۴) روزه گرفتن

۵) کمتر از سه روز نباشد.

▪ روزه گرفتن در حال اعتکاف شرط است. و حد اقل آن سه روز می باشد، چه روزه مستحب باشد و چه واجب، حتی با روزه قضا و روزه استیجاری نیز اعتکاف صحیح است. * در اعتکاف اجازه پدر و مادر نسبت به فرزند، در صورتی که اعتکاف، باعث اذیت آنها شود و اجازه شوهر به زن لازم است.

▪ حداقل اعتکاف، سه روز است و اگر فقط یک روز و یا دو روز نیت کند، اعتکاف باطل است، اما بیشتر از سه روز اشکال ندارد.

▪ در مد ت اعتکاف، باید در مسجد به قصد اعتکاف بماند، مگر برای انجام کاری لازم و ضروری، یا برای انجام کاری واجب، مانند شهادت دادن و یا کاری مستحب، مانند تشییع جنازه مومن یا صله ارحام بیرون رود و اگر از روی ندانستن مساله و یا فراموشی از مسجد بیرون برود، اشکال ندارد.

▪ بهتر است اعتکاف، در یکی از این مساجد باشد: مسجدالحرام، مسجدالنبی(ص)، مسجد کوفه و مسجد بصره.

▪ چند چیز بر شخص معتکف حرام است و اعتکاف را باطل می کند:

۱) جماع. و بنا بر احتیاط در مدت اعتکاف، مرد و زن نمی توانند، یکدیگر را ببوسند و یا لمس کنند و همچنین استمناء نیز حرام و بنا بر احتیاط اعتکاف را باطل می کند.

۲) بوییدن عطر و چیزهای خوشبو مانند گلها به منظور لذ ت.

۳) مجادله و بحث کردن، برای اظهار فضل، علم و برتری، اما اگر برای ثابت کردن حق باشد، اشکال ندارد.

۴) خرید و فروش و بنا بر احتیاط واجب از هر نوع تجارت اجتناب نماید، مگر برای کارهای ضروری مانند خرید خوردنی و آشامیدنی برای خود.

▪ چیزهایی که بر معتکف حرام است، فرق نمی کند که شب مرتکب شود یا روز و چیزهایی که روزه را باطل می کند و در احکام روزه بیان شده، اعتکاف را نیز باطل می نماید.

▪ می توان اعتکاف مستحب را در دو روز اول قطع نمود، ولی اگر دو روز گذشت روز سوم واجب می شود.

▪ جایز است در هنگام نیت اعتکاف، شرط کند هر وقت خواست، حتی در روز سوم، از اعتکاف رجوع نماید.

▪ اگر شخص معتکف در مسجد جنب شود، از مسجد خارج شود و غسل نماید.

● ارکان اعتکاف

ارکان عبادت یعنی اجزایی که اگر عمدا یا سهوا ترک شوند، آن عبادت باطل می شود. اعتکاف نیز ارکانی دارد که عبارت اند از

۱) نیت

۲) توقف در مسجد جامع شهر یا مساجد چهار گانه معروف

۳) کمتر از سه روز نبودن اعتکاف

۴) روزه دار بودن معتکف در ایام اعتکاف

● اعمال اعتکاف

یک کارشناس مذهبی شب سیزدهم را دارای اعمالی می داند که انجام آنها ثواب فراوانی به همراه دارد و می گوید: «اعمالی را باید در این شب انجام داد از جمله آن ده رکعت نماز است که اگر به درستی به جا آورده شود، دارای ثواب و پاداش بزرگی است». در روایتی از پیامبر (ص) می خوانیم:« کسی که در شب سیزدهم ماه رجب ده رکعت نماز بخواند بدین گونه که در رکعت اول حمد یک مرتبه و سوره عادیات هم یک مرتبه و در رکعت دوم حمد یک مرتبه سوره تکاثر نیز یک مرتبه بخواند و بقیه رکعت ها را هم به همین نحو تمام کند، خداوند متعال گناهان او را می آمرزد و اگر عاق والدین هم باشد خداوند سبحان از او راضی می شود و همچنین در قبر نکیر و منکر به او نزدیک نمی شوند و او را نمی ترسانند و بر پل صراط هم چون برق خاطف (سریع) عبور می کند و نامه اعمالش را به دست راستش می دهند و میزان اعمالش سنگینی می کند و در بهشت فردوس هزار شهر به او اعطا می شود. روز سیزدهم هم روزه اش ثواب فراوان دارد و برای کسی که بخواهد عمل ام داود را به جای آورد، باید این روز و دو روز بعدش را روزه بگیرد. »

زمان اعتکاف

اعتکاف در هر زمانی که انسان بتواند حداقل سه روز در مسجد بماند صحیح است و بهترین زمان برای آن، ماه مبارک رمضان و مخصوصا در دهه آخر آن ماه می باشد.

نیت اعتکاف

اعتکاف،همانند سایر عبادات،باید با نیت و قصد قربت باشد و هر گونه ریا و خود نمایی و قصد غیر الهی آن را باطل می کند. در نیت اعتکاف،قصد وجه شرط نیست،یعنی لازم نیست قصد کند که اعتکاف واجب است یا مستحب. زمان نیت اعتکاف، وقت شروع اعتکاف است که شروع طلوع فجر می باشد و با استمرار نیت اول شب هم مانعی ندارد. اعتکاف را می توان به سه صورت به جای آورد.

۱) برای خود

۲) به نیابت از مردگان

۳) به نیابت از زندگان، اگر اعتکاف را به نیابت از کسی که، از دنیا رفته به جای آورد، در این صورت اعتکاف را تنها به نیابت از یک نفر می توان انجام داد ولی اگر مقصود اهدای ثواب باشد می توان ثواب اعتکاف را به چند نفر، زنده یا مرده، هدیه کرد.

در مورد نیابت از شخص زنده، در میان فقها اختلاف نظر وجود دارد. بسیاری از فقها در درستی چنین اعتکافی، تردید کرده اند. در این صورت، هرگاه نایب، اعتکاف را به قصد رجا، یعنی امید به مطلوب بودن عمل نزد خدا، نه به عنوان عبادتی حتمی انجام دهد، مانعی ندارد.

● شرایط اعتکاف

▪ در صحت اعتکاف علاوه بر شرایط عامه تکلیف

( ایمان، عقل و قدرت)، اموری شرط است:

الف) قصد قربت،

ب) روزه

ج) سه روز روزه دار بودن

د) وقوف در چهار مسجد: مسجد الحرام، مسجد النبی (ص)، مسجد جامع کوفه و مسجد بصره. ولی به قصد رجاء ( به امید پاداش) می توان در مسجد جامع هر شهر معتکف شد،

ه)اجازه شوهر و اجازه پدر و مادر)

● پیوستگی اعتکاف

▪ محرمات روزه: در حال روزه یعنی از طلوع تا غروب خورشید، که معتکف روزه می گیرد، باید از محرمات روزه نیز اجتناب نماید. بعضی از فقها محرمات احرام را بر معتکف مستحب دانسته اند.

عبادات ـ اعتکاف اعتکاف